قراردادهای هوشمند Smart Contracts برنامه هایی دیجیتال می باشند که در بلاکچین ذخیره و زمانی که شرایط از پیش تعیین شده ای محقق بشه، بطور اتوماتیک اجرا میشوند.معمولا از توسعه قراردادهای هوشمند برای اتوماتیک سازی اجرای توافقات استفاده می شود به صورتی که طرفین بدون دخالت هیچ واسطه ای یا بدون از دست دادن زمان،بلافاصله نسبت به نتیجه ی آن اطمینان داشته باشند.
در دنیای غیرمتمرکز مبتنی بر محاسبات ریاضی مانند بلاکچین،قراردادهوشمند یا Smart Contract یک قرارداد خودکار است که بدون نیاز به مقامات مرکزی یا شخص ثالث کار می کند

دیفای DEFI چیست ؟
دیفای یا Decentralized finance یکی از شعبه های فناوری بلاکچین و ارز های دیجیتال می باشد که با نام DEFI شناخته می شود. و به معنای سیستم مالی غیرمتمرکز است که شامل دارایی های دیجیتال، پروتکل ها، قراردادهای هوشمند و نرم افزارهای غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین و جنبشی برای ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متن باز، بدون نیاز به مجوز و شفاف که برای همه قابل دسترسی است و بدون واسطه مرکزی کار می کند.
دیفای از تکنولوژی نهفته در ارزهای دیجیتال یعنی بلاکچین الهام گرفته است که در آن موجودی های مختلف، آمار تراکنش ها و تاریخچه آنها در دسترس است و توسط یک شخص یا نهاد خاص اداره نمی شود. این موضوع در کیفیت معاملات اهمیت زیادی دارد؛ زیرا استفاده از سیستم های متمرکز و نیروی کار انسانی، باعث کندی معاملات شده و به کاربران دسترسی کمتری برای مدیریت مستقیم سرمایه خود می دهد.
متمرکز بودن امور مالی یک کشور، به این معناست که بازار مالی آن تحت مدیریت کامل مقامات و بانک مرکزی قرار دارد.امروزه فایننس غیرمتمرکز شرایطی را برای سرمایه گذاران فراهم می کند که باعث کمرنگ تر شدن سیستم های مالی سنتی و دخالت دولت ها می شود. بنابراین با ظهور این نوآوری سیستم های مالی، مستقل از دولت و بانک مرکزی عمل می کنند. به طوری که سرمایه گذاران کنترل مستقیم بر دارایی خود دارند. به این خدمات مالی، یا امور مالی غیرمتمرکز گفته می شود.
ویژگی های سیستم مالی غیرمتمرکز دیفای
· در دیفای کسی نمی تواند پول شما را مصادره کند یا بر امورمالی شما نظارت داشته باشد.
· پروتکل ها و کاربرد های وام دهی یکی از محبوب ترین برنامه های سیستم دیفای می باشند.
· با استفاده از سیستم مالی غیرمتمرکز دیفای امکان دستکاری و سانسور کاهش بسیاری خواهد داشت و همچنین سرقت و فساد به علت حذف واسطه ها کاهش می یابد.
· استفاده از سیستم دیفای می تواند هزینه ها را تا حد زیادی کاهش دهد و سیستم مالی آسیب ناپذیر و یکپارچه به وجود آورد.
· دیفای فاقد واسطه بوده و کاربران محیط دیفای می توانند به صورت کامل بر روی دارایی های خود نظارت داشته باشند.
· از آنجایی که می توان چارچوب مربوط به دیفای را از قبل ایجاد کرد، بنابراین سیستم راه اندازی آن آسان است.
· تمامی خدمات مالی دیفای بر روی بلاک چین مستقر شده اند، بنابراین داده ها بر روی هزاران نود پخش شده و باعث خاموش شدن احتمالی سرویس می شود.
- قراردادهای هوشمند اسناد و مدارک غیر ضروری و واسطه های گران قیمت را که برای تسهیل قراردادها ، معاملات و مبادلات سنتی مورد نیاز است ، حذف می کند.
قرارداد هوشمند
و حالا قرارداد هوشمند چیست؟ «قرارداد هوشمند» (Smart Contract) به یک قطعه کد برنامه نویسی گفته می شود که در بلاک چین ذخیره شده است و با دریافت تراکنش از سمت کاربران کدهای خود را اجرا می کند. کدهای نوشته شده در قرارداد هوشمند شامل شرط ها و عملکردهای متقابل با آن ها است و در صورتی که شرط ها برقرار شوند، عملکردهای متناظر آن ها به طور خودکار اجرایی می شوند. برای این که به شکل ساده این مفهوم را توضیح بدهیم از یک مثال ساده برای قراردادهای سنتی و هوشمند استفاده می کنیم.قرارداد هوشمند یا به اصطلاح اسمارت کانترکت (Smart Contract) از جمله قراردادهایی است که پس از نوشته شدن در شبکه بلاک چین، امکان متوقف کردن روند کار آن از طرف هیچ کس، حتی نویسنده آن، وجود ندارد.
تاریخچه قرارداد هوشمند
قرارداد های هوشمند توسط نیک زابو(Nick Szabo) در سال 1994 برای اولین بار پیشنهاد شد.نیک زابو که یک متخصص علوم کامپیوتری بود در سال 1998 یعنی دقیقا ده سال قبل از خلق بیت کوین،یک ارزدیجیتال به اسم بیت گولد(Bit God) را اختراع کرد.
زابو قراردادهای هوشمند را به عنوان پروتکل های تراکنشی کامپیوتری شده تعریف میکند که شرایط یک معامله را اجرا می کند.
زابو در مقابل خودش اجرای قراردادهای دارایی های مصنوعی(Synthetic Assets) مثل دارایی های مشتقه (derivatives) و اوراق قرضه (Bonds) را پیشنهاد نمودهمچنین خیلی از پیش بینی های او که در مقالات خود عنوان کرده بود به روش هایی قبل از تکنولوژی بلاکچین محقق شد ولی ایده زابو تا قبل از ظهور رمزارزها و مشخصا اتریوم هیچوقت عملیاتی نشد.
این روزها، قرارداد هوشمند به صورت عمده توسط رمز ارزها مورد استفاده قرار می گیرد. پروتکل های غیرمتمرکز ارزهای مجازی در اصل اسمارت کانترکت هایی هستند که رمزنگاری و امنیت غیر متمرکز دارند. این قراردادها به صورت گسترده در شبکه های ارزهای کریپتویی موجود به کار گرفته می شوند و یکی از برجسته ترین ویژگی های اتریوم هستند.
قرارداد هوشمند در حوزه ارزدیجیتال
در موقعیت هایی که روش های معاملات سنتی سر و کار دارید قراردادهای هوشمند میتواند بسیار کاربردی واقع شود و تحول مثبتی در صنعت ایجاد کند؛اسمارت کانترکت ها معضل اعتماد را حل کرده کرده و بر اساس اصل “if-then” عمل می کنند.این قرارداد ها به عنوان خدمات سپرده نیز عمل می کنند یعنی پول و مالکیت در سیستم ذخیره شده و دقیقا به صورت همزمان بین طرفین معامله توزیع می شود. علاوه بر این، صدها نفر شاهد این معامله هستند و آن را تأیید می کنند. بنابراین طی شدن بدون مشکل فرآیند تحویل تضمین می شود. از آنجایی که بین طرفین معامله مشکل عدم اعتماد وجود ندارد، بنابراین نیازی به واسطه نیست. این قراردادها تبادل پول، دارایی و هر چیز ارزشمند دیگری را تسهیل، شفافیت کامل را تضمین، از خدمات و هزینه های واسطه ها جلوگیری و مشکل عدم اعتماد بین طرفین معامله را برطرف می کنند. کد یک قرارداد هوشمند خاص شامل تمام نکات و شرایط توافق شده توسط طرفین و اطلاعات مربوط به معامله است که در فناوری بلاک چین (دفتر عمومی کل غیرمتمرکز توزیع شده) ثبت می شود.
اسمارت کانترکت ها چگونه کار میکنند
قرارداد های هوشمند به طور ساده مانند دستگاه های فروش خودکار خوراکی یا Vending Machine عمل می کنند؛این دستگاه ها فقط دستورالعمل هایی را که به آن ها داده می شود،به طور خودکار اجرا می کنند؛به این صورت که باید به مقدار مورد نیاز کریپتوکارنسی وارد قراردادهوشمند کنید و سپس حق مالکیت خانه و سایر مجوز های لازم را در حساب خود دریافت کنید.در ابتدای کار،دارایی ها و شرایط قرارداد کدگذاری می شوند و بر روی بلاک یک بلاکچین قرار داده میشوند.این قرارداد چندین بار بین گره های پلتفرمی توزیع و کپی می شود و پس از اجرای آن،قرارداد مطابق با شرایط تعیین شده انجام می شود.علاوه بر این،این برنامه به طور خودکار اجرای تعهدات را نیز بررسی می کند.
گام های ساخت و اجرای یک قرارداد هوشمند به صورت زیر می باشد:
· توافق
· شرایط
· کد نویسی
· بلاکچین
· اجرا
· کدنویسی مجدد
ارزش واقعی قرارداد های هوشمند
ارزش واقعی اسمارت کانترکت ها از موارد استفاده وسیع آن ها مثل موارد زیر ناشی می شود:
· پرداخت (در ارز دیجیتال یا فیات)
· زنجیره های تامین
· برنامه های پیچیده تر که شامل منابع مالی غیرمتمرکز(DEFI) از جمله پروتکل های وام دهی،سکه های ثابت،مبادلات غیرمتمرکز،بیمه ها،تولید عدد تصادفی،شرط بندی و قمار،انتقال دارایی های دیجیتالی و مشتقات می شود.
استفاده از قراردادهای هوشمند دیفای
استفاده از اسمارت کانترکت ها در سال 2020 افزایش یافت زیرا صنعت DEFI از بخش کوچکی در سال 2017 به یکی از سریع ترین صنایع در حال ظهور در صنعت فناوری تبدیل شده است.بسیاری از ارز های دیجیتال و برنامه های غیرمتمرکز(DApps) از کد قرارداد های هوشمند برای تسهیل مبادله کالا،خدمات،داده ها،وجوه و… استفاده می کنند؛این در حالی است که کاربران موسسات مالی متمرکز،مانند بانک ها یا اتحادیه های اعتباری،می توانند برای مدیریت یک تراکنش به واسطه ها اعتماد کنند.به صورت خلاصه؛قرارداد های هوشمند اطمینان می دهند که طرف A و طرف B معامله هردو به پایان قرارداد خود عمل کنند.
اجزای قرارداد هوشمند
هر اسمارت کانترکت از پنج رکن اصلی تشکیل شده که عبارت اند از:
1) امضا کنندگان: هر یک از طرفین قرارداد از طریق امضای دیجیتال اعلام می کنند که قرارداد مورد تایید آن هاست.
2) موضوع قرارداد:قرارداد های هوشمند می بایست دسترسی سریع به موضوع قرارداد داشته باشند.برای مثال اگر در معامله ای قرار است به ازای مبلغی یکی از طرفین معامله فایلی را دریافت کند؛قرارداد باید به این فایل دسترسی داشته باشد.
3) شرایط قرارداد: شرایط و ضوابط قرارداد هوشمند به زبان برنامه نویسی سالیدیتی نوشته می شود.این شرایط متناسب با فضای قرارداد نوشته شده و شامل تمام مواردی است که طرفین باید آن ها را رعایت کنند
4) اوراکل:سیستمی که قرار است اطلاعات خارج از بلاکچین را به قرارداد ارائه دهد.
5) پلتفرم اختصاصی:این قراراداد ها ابتدا در یک سیستم اختصاصی منتشر شده و میان کاربران آن توزیع می شوند اما پس از آن نیاز به یک پلتفرم رسمی مانند بلاکچین اتریوم دارند تا اجرا شود.
مزایای استفاده از قرارداد هوشمند دیفای
مزایای فراوانی برای استفاده از قرارداد های هوشمند نسبت به برنامه ها یا توافق نامه های متمرکز عادی و سنتی وجود دارد.
* قرارداد های هوشمند سریعتر،شفاف تر،دقیق،ایمن و کارآمد ر از روش های متمرکز سنتی مبادله کالا،خدمات یا اطلاعات هستند.
* کاربران دیگر نیازی به اعتماد به جعبه سیاه یک سیستم متمرکز ندارند اما در عوض به Code is law تکیه می کنند.زیرا کاربران می توانند دقیقا نحوه ی رفتار هربرنامه را مشاهده کنند.
در مجموع این کارآمدی ها باهم جمع شده اند تا راهی بسیار ارزان تر برای مدیریت مبادله دارایی ها،کالا یا خدمات ایجاد کنند.
علاوه بر آن قرارداد های هوشمند از تمامی مزایای فناوری بلاکچین استفاده می کنند،مانند:
· امنیت
قرارداد های هوشمند رمزگذاری شده می باشند بین گره ها در شبکه توزیع می شوند.این موضوع تضمین می کند که بدون اجازه شما،داده ها نه از بین می روند و نه تغییر می کنند.
· استاندارد سازی
امروزه طیف گسترده ای انواع مختلف قرارداد های هوشمند وجود دارند.شما میتوانید یکی از آن ها را انتخاب کنید و با توجه به نیاز خود آن را تغییر دهید.
· کارایی
با استفاده از قراردادهای هوشمند،در وقت تان هم صرفه جویی می کنید و دیگر نیازی به ثبت انبوهی از اسناد کاغذی،ارسال یا انتقال آن ها به مکان های خاصی ندارید.
· اعتماد
هیچ کس نمی تواند اسناد شما را بدزدد و یا گم کند،زیرا آن ها رمزگذاری شده اند و به طور ایمن در یک دفتر کل عمومی ذخیره شده اند.
· سرعت و صرفه جویی در زمان
اکقر فرآیندها به صورت خودکار انجام می شوند به این معنی که اکثر واسطه ها از بین می روند.
محدودیت های قراردادهای هوشمند
قرارداد های هوشمند بدون نقص نیستند.شایان ذکر است که اسمارت کانترکت ها و شبکه های بلاک چینی توسط دست نوشته می شوند. این یعنی خطای انسانی همیشه حاضر است و وجود آن به هک و سوءاستفاده منجر خواهد شد.و نکات منفی نیز دارند.که در زیر به چند مورد از آن ها اشاره شده:
· سخت بودن تغییرات
تغییر دادن اسمارت کانترکت ها دشوار و تقریبا غیرممکن می باشد؛ به این معنی که تصحیح هر اشتباه کوچکی ممکن است زمان بر و گران تمام شود.
کدام بلاکچین ها می توانند قرارداد های هوشمند را پردازش کنند
· اتریوم:اتریوم یک پلتفرم عمومی بلاکچین و برای رمزگذاری و پردازش اسمارت کانترکت های بسیار پیشرفته می باشد در بلاکچین اتریوم می توان به راحتی کد دلخواه خود را بارگزاری کنید اما باید برای انجام این کار توکن ETH پرداخت کرد.
IBC Land:IBC Land یک پلتفرم اختصاصی بلاکچین و برای رمزگذاری و پردازش اسمارت کانترکت های بسیار پیشرفته می باشد در بلاکچین IBC Land می توان به راحتی کد دلخواه خود را بارگزاری کنید اما باید برای انجام این کار توکن IBC پرداخت کرد.